Na wstępie muszę przyznać, że nie jestem fanką akcji w rodzaju spisu powszechnego czy innych form liczenia pogłowia i zaglądania obywatelom do garnków (no dobrze, mieszkań). W końcu, jak powszechnie wiadomo, te dwa tysiące lat temu z okładem też pewna władza na podobny pomysł wpadła i nic dobrego z tego nie wyszło. Początkowo więc zastanawiałam się, jakby się tu jakoś cichcem przemknąć i wymknąć, nie dać się spisać. Potem zaczęła nas władza straszyć grzywną za podobne pomysły. A potem ruszyła kampania społeczna (hehe) na różnych forach i w różnych środowiskach pogańskich, żeby jak najszerzej zaznaczyć swoją obecność, zaistnieć statystycznie, słowem: "Poganie jednym głosem".
Idea, by poganie różnych ścieżek w pytaniu o wyznanie deklarowali wspólną etykietkę "poganin" spodobała mi się z kilku powodów. Po pierwsze, istotnie jedyna to szansa, żeby zaistnieć choćby jako jakiś promil (o procencie, obawiam się, na razie możemy zapomnieć) wyróżnialny i zwarty, który może nie do końca jest świadomy, czym jest, ale za to przynajmniej bardzo dokładnie wie, czym na pewno nie jest (KRK, ani agnostykami, ani ateistami, itp.). Po drugie, byłaby to jakaś szansa policzenia ilu nas, z różnych ścieżek, rzeczywiście jest. Przekonania się, czy mimo różnic potrafimy dostrzec ten nadrzędny wspólny mianownik, nadrzędne "wspólne dobro" i zjednoczyć się chociaż na tą chwilę, chociaż tylko na papierze, by właśnie zakłuć w oczy KRK oraz urzędników, którzy wszystko zawsze wiedzą najlepiej. Po trzecie, jak już pisałam na tej szpalcie z prawej strony, ja mam zawsze problem z jasnym i kategorycznym określeniem, kim to ja właściwie jestem. "Wredna i złośliwa zołza" podobno pasuje najlepiej, ale nie jest to również szczególnie precyzyjne określenie religijne.
Jak z każdą ideą - gdzie dwóch Polaków, tam trzy opinie. Środowiska i fora natychmiast podzieliły się na zwolenników wspólnej łatki "poganin", zwolenników grupowych partykularyzmów (chyba głównie rodzimowiercy słowiańscy, chociaż i moja znajoma wiccanka ostro gardłowała za precyzyjnym samookreśleniem), takich, co to nie chcą się spisać w ogóle i takich, którzy zrzędzili, że to obojętne, bo i tak przy podsumowaniu wyników wrzucą nas, wszystkich pogan, do dwuprocentowego wora "inne" razem ze świadkami jehowy, scjentologami i Bogowie wiedzą, kim jeszcze.
A potem okazało się, że pytanie o religię w ogóle występuje tylko w znikomej ilości kwestionariuszy i cała dyskusja jakby straciła na żywotności i - pozornie - na sensowności.
Do momentu, kiedy ktoś wczytał się w kwestionariusz i wpadł na genialny w swej prostocie pomysł.
W każdej wersji kwestionariusza po pytaniu o narodowość jest pytanie, czy delikwent poczuwa się do więzi z jeszcze jakąś wspólnotą narodową lub etniczną. I tutaj - trza im to oddać - okazało się, że głównie właśnie rodzimowiercy słowiańscy wpadli na to i uznali za słuszne, ważne i potrzebne, w tym właśnie pytaniu wpisywać "rodzimowiercy słowiańscy" lub konkretną grupę do której należą (ba, gdzieś nawet artykuł już na ten temat widziałam) lub "poganie" (kilka znanych mi osób z innych ścieżek też tak zrobiło), ba, można nawet podać kilka po przecinku. Genialny sposób na ominięcie braku pytania o wyznanie i na statystyczne zaistnienie.
Rzecz jasna, też go wykorzystałam, zdążywszy jeszcze spisać się samodzielnie przez internet. Ale ci, co nie zdążyli i będą musieli rozmawiać z rachmistrzem, też mogą to uczynić, do czego bardzo, bardzo zachęcam. I doprawdy, mniej ważne, czy ktoś poda tylko "poganie", czy "poganie europejscy", czy po przecinku doda "rodzimowiercy słowiańscy", "wiccanie", "asatryjczycy", "helleniści" i tak dalej i dalej. Ważne, żeby podać. Żeby zaistnieć.
Oczywiście, zaraz pojawią się głosy z serii "ale właściwie po co?". A po to, żeby pokazać, że nam zależy. 99% katolików, którzy nie dostaną pytania o wyznanie, oleje sprawę i nic nie poda, bo im to obojętne. Pokażmy, że nam, poganom, nie jest to obojętne, że nam zależy, że - wreszcie - mamy cywilną odwagę zadeklarować się jako poganie, dowolnej ścieżki. Że mamy odwagę wystąpić z tego "katolickiego-z-przyzwyczajenia" mainstreamu. Tylko martwe ryby płyną z prądem, moi drodzy. Pokażmy, że my, poganie, żyjemy i mamy się dobrze. Dajmy urzędnikom do myślenia, pokażmy im, że muszą nas zacząć traktować poważniej, niż jako dziwną egzotykę, a może w następnym spisie pojawi się szerzej pytanie o wyznanie? I może następnym razem z marszu do wyboru będzie opcja "poganin" (czy "rodzimowierca" czy cokolwiek, co pozwoli nam się wypowiedzieć), a rozmowy przedstawicieli różnych środowisk pogańskich z GUSem (i różnymi innymi urzędami) będą bardziej owocne niż przed tegorocznym spisem.
I zaraz ktoś powie: "mądrzy się, bo się spisała przez net, a to łatwiej niż przez rachmistrza". Owszem, łatwiej. Na pewno łatwiej psychicznie, choć dla mnie ważniejsze były kwestie czasowe i moja uchwytność w domu. Ale nawet ci, którym przyjdzie stanąć oko w oko z rachmistrzem, mogą udzielić takiej odpowiedzi na to pytanie.
Po pierwsze, pamiętajcie, że rachmistrz nie może ani narzucać, ani kwestionować waszych odpowiedzi. On ma je tylko zanotować, ale odpowiedzi są WASZE.
Po drugie, pytanie, o którym mowa, jest sformułowane w taki sposób, że przez moment zastanawiałam się, czy też nie dopisać tam "Indian Navajo" i "Azteków" chociażby (nie, nie dopisałam, bo nie to było ważne). Nie jest to pytanie o weryfikowalny stan faktyczny genetycznego czy innego takiego powiązania z jakimś etnosem. Jest to pytanie o POCZUWANIE się do więzi z jakąś grupą etniczną lub narodową. A poczucie, jak wiadomo, z definicji jest subiektywne, indywidualne i niemierzalne. Jeśli poczuwam się do więzi z jakąś grupą (pomienieni Aztekowie chociażby), bo np. szanuję, cenię tę kulturę, jej wytwory, tych ludzi itp., to taka moja wolna wola i moje niezbywalne prawo, którego nikt mi nie może odebrać ani zabronić, nawet sami Aztekowie, hehe. Więc jeśli poczuwam się do więzi z poganami, czy wyznającymi rodzime religie europejskie, czy innymi, to taka moja wolna wola i moje prawo i mam prawo tak odpowiedzieć w tym pytaniu.
Po trzecie, nawet jeśli trafi wam się problematyczny rachmistrz, który powie, że np. rodzimowiercy czy wiccanie nie są grupą etniczną, to z pomocą przychodzi mój ukochany zawód wyuczony (niestety, obecnie niewykonywany, ale cóż...) czyli antropologia kulturowa vel etnologia vel etnografia. Owszem, może i rodzimowiercy, wiccanie czy poganie nie są grupą narodowościową, ale są (no dobrze, by być precyzyjnym na nasz wewnętrzny użytek "mogą być uznawani za") grupą etnokonfesyjną (w sumie najłatwiej i najlepiej pod to określenie podpadają rodzimowiercy, ale inni też mogą się nim posłużyć), a więc - w pewnym sensie - rodzajem grupy etnicznej. I niech się pan rachmistrz odbimba, tudzież się dokształci, jeśli o takowej nie słyszał. Krótka piłka.
"Ale to trudne z psychologicznego punktu widzenia, tak dyskutować na ten temat z obcym człowiekiem..." - ktoś może powiedzieć. Owszem, dla niektórych stanięcie w opozycji do głównego nurtu społeczeństwa i zadeklarowanie głośno swojej odmienności pod jakimkolwiek względem może być trudne. Ale pogaństwo (dowolnej ścieżki), to nie religia dla zahukanych i potulnych niewolników, jaką w swych początkach była dominująca religia monoteistyczna. Pogaństwo to trudna droga, chyba nie sądziliście, że będzie inaczej? Siła jest lepsza od słabości, a odwaga od tchórzostwa.
